Kỹ thuật trồng cây khế ngọt

Cây khế có lá kép dài đến 50 cm. Hoa khế màu hồng, xuất hiện hoặc tại nách lá, hoặc tại đầu cành. Cây khế có nhiều cành, cao đến khoảng 5 m. Khác với nhiều cây nhiệt đới khác, cây khế không cần nhiều nắng. Màu vàng hoặc xanh, có 5 múi (cho nên lát cắt ngang của quả có hình ngôi sao). Quả khế giòn, có vị chua ngọt, hao hao giống vị của quả lê dứa. Các hạt nhỏ, màu nâu. Có hai giống là khế chua và khế ngọt. Khế chua thường có múi nhỏ, còn khế ngọt thường có múi to và mọng hơn. Quả khi còn non có màu xanh, khi chín ngả sang màu vàng.

I. Kỹ thuật chọn giống và nhân giống khế

Việt Nam có nhiều giống khế: khế chua và khế ngọt. Các giống địa phương của ta có quả thường nhỏ. Khế chua dùng ăn như rau sống và nấu nướng. Khế ngọt ăn tươi như các loại trái cây khác, lám mứt, nước quả, … có tính nhuận trường, khích thích ăn ngon miệng và giải nhiệt. Khế giàu vitamin C (25 – 40 mg/100 g thịt quả), carotene (150 (g) và cho khoảng 25 – 35 calo/100 g phần ăn được. Ngày nay ở Malaysia, Đài Loan, Úc và Mỹ đã lai tạo nhiều giống tốt, quả to, đẹp mã, giá trị dinh dưỡng lại cao.

Các giống mới nhập đã trồng khảo nghiệm có kết quả tốt trong vài năm gần đây ở trại giống 'l'rang Nông, Phú Giáo – Bình Dương là:

- Khế ngọt Đài Loan: rất sai quả nhưng khi trồng khảo nghiệm ở miền Đông Nam bộ quả thường nhỏ hơn giống B10 của Malaysia, quả khế Đài Loan có vị chua ngọt, quả mau mềm nên thời gian tồn trữ ngắn.

- Khế B10 gốc ở Serdang Baru, Selangor, Malaysia: quả to hơn, mã quả đẹp hơn, màu vỏ khi chín vàng sậm tới vàng đỏ, quả nặng chừng 300g, dài độ 20cm, thịt dòn ngọt, cấu tượng mịn, nhiều nước và có hàm lượng acid oxalic thấp.  Qua khảo nghiệm nhận thấy giống này rất sai quả, cho quả nhiều đợt liên tiếp trong năm.

Khế được nhân giống bằng phương pháp ghép cành, hai kiểu ghép được sử dụng là ghép đeo bầu và ghép đọt. Gốc ghép là khế ngọt Đài Loan và đọt ghép là khế B10 của Malaysia. Cây ghép sinh trưởng rất khỏe, cho hoa sau 3 tháng trồng và sẽ cho quả sau 6 tháng trồng. Sau đó cây sẽ cho liên tiếp nhiều đợt hoa và quả.

II. Thời vụ và kích thước hố trồng khế

1. Thời vụ trồng

Ở miền Bắc, vụ xuân là tốt nhất (tháng 2-3) và có thể là vụ thu (tháng 8-10).

2. Kích thước hố

Đất trồng khế ngọt nên chọn loại đất tốt, giàu mùn có nguồn nước tưới. Nếu ở vùng đồi thì chọn đất trồng ở chân đồi.
Đất tốt đào hố kích thước là 0,6x0,6x0,6 m. Nếu đất xấu 1,0x1,0x0,8 m. Khoảng cách cây 5x6 m hoặc 5x5 m. Khế ưa bóng râm nên có thể trồng xen trong vườn xoài, mít, nhãn..

III. Kỹ thuật chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh

1. Chăm sóc

- Chọn đất ẩm, nhiều màu và nhiều bóng râm: Chú ý cắt tỉa sao cho có khung tán rộng, cành phân bố đều trong tán không cho nắng rọi vào thân chính. Khi cây lớn, cành quá dày thì nên tỉa bớt cho tán cây thông thoáng: Bỏ bớt cành già, cành mọc chen chúc, cành sâu bệnh, cành yếu... Thời gian cắt tỉa thích hợp là vào sau vụ thu hoạch quả, trước lúc ra hoa.

- Mỗi năm sau đợt thu quả (cuối năm) bón cho mỗi gốc 20-30kg phân chuồng. Khi còn nhỏ bón cho mỗi cây 400-500g phân NPK (tỷ lệ là 10:12:7 hay 16:16:8). Cây bắt đầu cho quả có thể bón tăng thêm liều lượng 500-800g/cây (15:15:15). Chú ý tăng cường phân kali.

- Với cây lớn cho nhiều quả bón 3-4 kg phân NPK hỗn hợp/cây, chia ra 3-4 lần trong năm. Cách nhau 3-4 tháng bón một lần.

2. Phòng trừ sâu bệnh

Chưa có loại bệnh nấm, virus nào nguy hiểm đối với khế. Các loại sâu đáng chú ý là ruồi đục quả, sâu non thuộc bộ cánh phấn, đục vào quả và có thể ăn cả hoa và quả non.

IV. Thời điểm thu hoạch khế

Sau khi ra hoa khoảng 100 ngày thì khế chín, tuỳ theo màu sắc quả biết được mức độ chín để thu hoạch cho phù hợp với nhu cầu thị trường. Khế là loại không chín thêm sau khi thu hoạch, do vậy không nên hái xanh. Quả khế dễ giập chỉ nên thu hoạch bằng tay, nếu trên cao thì thu hoạch bằng sào có gắn rọ ở đầu để hái.
 

Nguồn: Theo TT Tin học thống kê - Bộ Nông nghiệp