Cách phòng bọ trĩ hại ngọn dưa hấu?

Đáp:

Có thể là ruộng dưa hấu đã bị con Bọ trĩ (Thrips  palmi) còn gọi là Bù lạch hay Rầy lửa gây hại. Đặc biệt là vào mùa khô và ở những vùng trồng tập trung chuyên canh loại dưa này trong nhiều năm liên tục. Ngoài dưa hấu Bọ trĩ  còn gây hại trên nhiều loại cây trồng khác thuộc họ bầu bí (Cucurbitaceae) như: bí đỏ, bí xanh, dưa leo, dưa lê, dưa gang...vì thế việc phòng trừ chúng đôi khi cũng gặp không ít khó khăn do ký chủ của chúng rất phong phú và thường xuyên thay nhau có mặt trên đồng ruộng.

 Cơ thể của Bọ trĩ rất nhỏ, con thành trùng dài khoảng hơn một ly, màu vàng nâu, cánh có lông giống như hình lông chim, chúng di chuyển rất nhanh. Ấu trùng có màu xanh lục, nhỏ hơn con thành trùng một chút. Cả thành trùng và ấu trùng đều tập trung chích hút nhựa của búp non, lá non, làm cho ngọn cây dưa bị thui chột, không phát triển được, nếu nặng hoa sẽ không đậu quả, hoặc nếu có đậu thì quả cũng còi cọc, chậm lớn, sần sùi và rụng sớm. Do cơ thể của chúng rất nhỏ lại nằm ở bên trong búp non hoặc mặt dưới của những lá non, vì thế nếu không có kinh nghiệm sẽ rất khó phát hiện. Bọ trĩ lại có vòng đời rất ngắn (khoảng nửa tháng) nên chúng sinh sản và tích lũy mật số rất nhanh nên đôi khi ruộng dưa đã bị hại rất nặng chủ ruộng mới phát hiện được.

Ngoài gây hại trực tiếp cho cây dưa, Bọ trĩ còn là môi giới truyền bệnh Virus gây bệnh khảm (Curcumber  Mosaic  Virus) cho cây bằng cách khi chích hút dịch của cây dưa đã bị bệnh chúng hút luôn cả Virus đang có sẵn trong dịch cây vào tuyến nước bọt của mình, đến khi chích hút cây chưa bị bệnh chúng sẽ truyền Virus gây bệnh cho cây này, làm cho bệnh lây lan nhanh chóng. Bệnh này làm cho gọn cây dưa bị chựng lại, không bò lan nhanh trên mặt ruộng mà co rút lại thành một cục giống như cái đầu lân và giật ngược lên trời. Sau khi lá búp mở ra sẽ có những đốm vô định hình màu vàng lợt, co rúm về phía dưới, nếu bệnh đã nặng đến mức này thì hoa sẽ không đậu quả, hoặc nếu có đậu thì quả cũng chậm lớn còi cọc.

Để hạn chế tác hại của bọ trĩ, đồng thời cũng là gián tiếp hạn chế bệnh khảm, cần áp dụng kết hợp nhiều biện pháp sau:

- Không nên trồng dưa hấu nhiều năm liên tục, đặc biệt là ở những vùng chuyên canh loại cây này, tốt nhất là nên luân canh với công thức cứ trồng hai vụ dưa hấu thì luân canh với một vụ lúa nước hoặc những loại rau màu không thuộc họ bầu bí như các loại ra cải, hành, ngò, đậu, ớt... để cắt đứt nguồn thức ăn liên tục trên đồng ruộng của bọ trĩ. Đây là biện pháp rất quan trọng, nếu vận động được nhiều chủ ruộng cùng áp dụng trên diện rộng của cả một khu đồng thì hiệu quả sẽ rất cao.

 - Phủ bạt nilon trên luống dưa, chúng không những có tác dụng hạn chế cỏ dại và một số bệnh gây hại cho cây dưa, tiết kiệm lượng nước tưới... mà theo nghiên cứu của các nhà khoa học thì màu bạc của tấm bạt có tác dụng xua đuổi bọ trĩ  trưởng thành đến đẻ trứng, sinh con đẻ cái, tích luỹ số lượng gây hại cho cây dưa.

- Dùng thuốc hoá học: phải kiểm tra ruộng dưa thường xuyên (nhất là từ khi cây ra bông trở đi), chú ý kiểm tra kĩ các đọt non và mặt dưới của những lá non, nếu thấy có nhiều bọ trĩ thì phải phun xịt thuốc kịp thời. Về thuốc các bạn có thể sử dụng một trong các thuốc như: Confidor 100SL, Regent 800WG Polytrin 440EC, Ofatox  400EC, Selecron 500EC (hoặc 500ND), Cyperan 5EC (hoặc 10EC/25EC), Sherpa 10EC (hoặc 25EC), Visher 25ND, Sevin 85WP...(liều lượng và cách sử dụng các bạn nên đọc kĩ  hướng dẫn của nhà sản xuất trên vỏ bao bì). Để tránh gây áp lực kháng thuốc đối với Bọ trĩ không nên chỉ sử dụng một loại thuốc mà phải luân phiên sử dụng nhiều loại thuốc với nhau. Do bọ trĩ nằm sâu bên trong búp vì thế nên dùng bình xịt có áp suất mạnh và xịt trực tiếp lên các búp non.